AI Không Phải Cứ Thông Minh Là Kiếm Tiền Giỏi: Sự Thật Phũ Phàng Từ Bài Test Freelance

Khi AI Đi Làm Freelancer — Và Thất Bại Toàn Tập

Theo bài viết của WIRED về Freelance của AI .Thế giới đang chứng kiến làn sóng AI tràn vào mọi lĩnh vực — từ viết bài, lập trình, thiết kế, đến tiếp thị. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: Nếu để một AI thật sự đi làm freelancer – nhận job, có deadline, có khách hàng – liệu nó có trụ nổi không?

Câu trả lời vừa được hé lộ trong một nghiên cứu mới của Center for AI Safety (CAIS) phối hợp cùng Scale AI, và kết quả khiến cả giới công nghệ phải giật mình: Các “AI agent” – những trợ lý tự động được kỳ vọng sẽ làm việc như con người – chỉ hoàn thành 3% khối lượng công việc so với freelancer thật.

Thí nghiệm thực tế: AI được giao việc thật, nhận deadline thật

Để kiểm tra khả năng làm việc của AI trong môi trường thực tế, nhóm nghiên cứu đã mô phỏng một “nền tảng freelance” tương tự như Fiverr hoặc Upwork.
Trong đó, các AI agent gồm ChatGPT (OpenAI), Claude (Anthropic), Grok (xAI) và Manus (một startup từ Trung Quốc) được giao hàng loạt nhiệm vụ cụ thể như:

Viết bài SEO, biên tập nội dung
Dịch thuật và chỉnh ngữ pháp
Viết và kiểm tra mã code
Xử lý dữ liệu và tạo hình ảnh

Tất cả đều là những việc mà freelancer con người thường làm hàng ngày.

Khi kết thúc thử nghiệm, con số khiến mọi người sửng sốt:

Freelancer thật hoàn thành tổng giá trị công việc lên tới 143.991 USD.
AI agent giỏi nhất chỉ đạt 1.810 USD tương đương.

Nói cách khác, dù được huấn luyện bằng hàng tỷ dòng dữ liệu và ngôn ngữ, các AI hiện nay vẫn không thể tự mình “đi làm” như một con người bình thường.

Lý do thất bại: thông minh đấy, nhưng vẫn “ngốc” khi làm việc thật

Báo cáo chỉ ra ba nguyên nhân chính khiến các AI agent thất bại trong thế giới việc làm thực tế:

Không có trí nhớ dài hạn – AI không nhớ được bối cảnh, yêu cầu hay thay đổi giữa các nhiệm vụ. Làm xong việc A, nó quên ngay việc B liên quan.
Không học được từ sai lầm – Con người rút kinh nghiệm sau mỗi lỗi, còn AI… chỉ lặp lại lỗi cũ nếu không được “prompt” lại.
Không biết xử lý quy trình phức tạp – Khi gặp chuỗi nhiệm vụ nhiều bước, AI thường “lạc đề”, bỏ sót hoặc tự kết thúc giữa chừng.

Tác giả bài WIRED ví von rất thú vị: “AI hiện tại giống như một nhân viên mới ra trường – thông minh, nói hay, nhưng chưa biết cách sống sót trong thế giới thật.”

Điều này phản ánh rõ giới hạn lớn nhất của AI hiện nay: thiếu khả năng thích ứng, linh hoạt và cảm nhận bối cảnh — những yếu tố con người làm tốt hơn rất nhiều.

Góc nhìn rộng hơn: Giấc mơ “AI thay thế con người” vẫn còn xa

Hàng loạt tập đoàn công nghệ lớn như Google, Meta, hay OpenAI đều đang đầu tư hàng chục tỷ USD vào mục tiêu “AI tự động hóa lao động”. Nhưng nghiên cứu này là lời nhắc lạnh lùng: AI vẫn chưa thể tự vận hành độc lập ở cấp độ kinh tế thực tế.

AI có thể giúp tăng năng suất, giảm chi phí, nhưng chưa thể “tự làm, tự kiếm, tự chịu trách nhiệm” như con người.
Và có lẽ, viễn cảnh “AI thay người” vẫn còn là điều quá xa vời.

Thay vào đó, xu hướng đang rõ dần: Con người + AI = Cặp đôi hoàn hảo.
AI không thay thế bạn, mà là công cụ để bạn làm tốt hơn, nhanh hơn, và sáng tạo hơn.

Ý nghĩa với người dùng & thị trường

Đối với freelancer:
Bạn vẫn an toàn — ít nhất là trong vài năm tới. Dù AI có thể giúp viết nội dung hay tạo ý tưởng, nhưng vẫn cần bạn để hiểu brief, xử lý tình huống và tương tác với khách hàng.

Đối với nhà đầu tư:
Các startup tuyên bố “AI sẽ thay thế 80% nhân lực” nên được xem xét kỹ. Thực tế cho thấy AI vẫn phụ thuộc vào con người trong hầu hết các khâu – từ kiểm soát đầu ra, chất lượng đến vận hành.

Đối với người sáng tạo nội dung và marketing:
Đây là chủ đề vàng để khai thác — “AI thất bại ở thế giới thật”, “AI chưa đủ thông minh để làm người”, hay “Vì sao freelancer vẫn là xương sống của nền kinh tế số”. Những bài viết như vậy có thể thu hút mạnh mẽ người đọc đang quan tâm đến tương lai việc làm và công nghệ.

Kết luận – AI vẫn cần con người

AI có thể thông minh, nhanh, và rẻ hơn con người. Nhưng có một điều nó vẫn chưa thể học được: trải nghiệm, cảm xúc và sự thích nghi.
Chính những điều đó tạo nên năng lực thực sự trong công việc — và là thứ khiến con người vẫn không thể bị thay thế. Cho đến khi AI biết thấu hiểu, không chỉ “làm đúng” mà còn “làm hợp lý”,
thế giới freelance vẫn thuộc về con người – chứ không phải dòng code.

#AInews #Freelancer #ArtificialIntelligence #TechInsights #WIRED #AIAgent #CôngNghệ #TraiDepiPhone